انسان ها همواره از بدو خلوت، فطرتاً در جستجوی ترفیع نیازهای خود بوده اند. برای نیل به مقصود، بسیار از طبیعت و عناصر چهارگانه ی آن بهره جسته اند. مهارتي كه انسان به واسطه آن عظيم‌ترين و سركش ترين انرژي نهفته در طبيعت یعنی باد را رام و مسخر خود ساخته و به انواع گوناگون با دگرگوني در چهره آن مظهر يك نوع رابطه بين انسان و طبيعت را به زيباترين شكل نمايان سازد.
به كارگيري بادگير در بسياري از شهرها و مناطق مسكوني مركزي و جنوبي ايران امروز ديده مي‌شود، شكل معماري آن به گونه‌يي است كه بر بام مناطق مسكوني ساخته شده و راه هواكش آن بطور مستقيم به سردابه زيرزمين و يا اتاق نشيمن منتهي مي‌شود. طرز كار آن به اين ترتيب است كه هواي گرم كه در روي هواي سرد قرار مي‌گيرد، از دريچه هواكش رويين آن داخل شده صعود كرده و بطور متقابل از طرف ديگر آن هواي سرد نسيمي آزاد و البته سنگين به طرف لوله هواكش كشيده شده، به طرف محل نشيمن پايين آمده و به مكان مورد نظر وارد مي‌شود. اين عمل باعث تهويه هوا مي‌شود.
در اماكن مسكوني اطراف كوير بادگيرهاي فراواني در سقف بام‌ها مشاهده مي‌شود. در برخي از مناطق بادگيرها از چهار طرف دهانه دارند، تا از هر طرفي باد بوزد وزش خنك آن به نشيمن‌گاه‌هاي تابستاني منتقل شود. آب‌انبارها ممكن است يك تا شش بادگير داشته باشند. در جبهه ی جنوبی کشور، تقریبا كليه ساختمان‌ها داراي بادگير هستند. بادگيرها هواي محل نشيمن را تهويه كرده و بطور نسبي خنك مي‌كنند. كليه ساختمان‌هاي قديم و جديد این مناطق، داراي بادگيرهايي است كه برخي ساده و برخي با معماري خاصي ساخته شده است.
به هر ترتيب پيوندهاي ناگسستني انسان و طبيعت و سازش انسان با طبيعت كه در هرمحيط خاص جغرافيايي به شكل خاص خود بروز مي‌كند مساله‌يي است كه هيچگاه از ميان نمي‌رود و هر روز به شكل جديدتري و در قالب و سيمايي نو خود را بروز مي‌دهد. انسان در قالب هر سن جنس ميزان رشد نژاد زبان و مذهب خاصي كه باشد، تصور خود را از زندگي در محيط طبيعي خود بروز مي‌دهد. به طبيعت ساكن جان مي‌بخشد، و آن را شكل مي‌دهد و به تفصيل روابط ميان خود و طبيعت مي‌پردازد. حال در اين صحنه وسيع هر كس با منظر واقع‌بينانه‌تر و متفكرانه‌تري بر استيلاي به محيط اطراف خود نظر افكند، بر ديگران غالب خواهد شد و شكيل ترين بهره‌مندي را از پيرامونش خواهد داشت.
جغرافياي طبيعت هنوز دست نخورده و بكر است. انديشمند بايد بود تا بتوان نهايت لذت را از آن برد. نغمه تك تك عناصر طبيعي در كنار زندگي به گوش مي‌رسد، خورشيد مي‌درخشد، آب به جريان خود ادامه مي‌دهد، باد مي‌وزد، الكتريسيته موجود در فضا همواره جريان دارد، خاك دعوت به كاشت و برداشت مي‌كند. هوشمند بايد بود تا بتوان اين نغمه را شنيد.
